Globalizacja ma swoją długą tradycję. Przez wieki władcy państw, misjonarze i kupcy próbowali objąć swoimi zasięgami najbardziej rozległe tereny na Ziemi. Wszędzie, gdzie się pojawiali pozostawiali właściwe dla siebie elementy kulturowe. Jednak współcześnie globalizacja jest o wiele szybsza oraz dotyczy przemian politycznych, gospodarczych i kulturowych.
Globalizacja współcześnie
Dzisiejszy wymiar globalizacji wynika z osiągnięć techniki, które pozwoliły na znaczne zmniejszenie dystansu między poszczególnymi regionami świata. Ziemia stała się tzw. ,,globalną wioską”. Termin ten został użyty po raz pierwszy przez kanadyjskiego teoretyka mediów Marshall’a MacLuhan’a w 1962 r. Stwierdził, że ówczesne media (głównie telewizja) pozwoliły na prowadzenie dialogu o zasięgu globalnym, w którym czas i przestrzeń nie stanowiły żadnej przeszkody. Miało to pozwolić na szersze myślenie, ponieważ tematem dyskusji byłby sprawy globalne, a nie tylko krajowe.
Współcześnie można stwierdzić, że nowe technologie takie jako telefon komórkowy, Internet, poczta elektroniczna oraz media społecznościowe, a także tanie loty międzynarodowe potwierdziły tezę Marshalla o kurczeniu się czasu i przestrzeni. Jednocześnie niejednoznaczna jest odpowiedź na pytania czy doszło do powstania kultury globalnej, a jeśli tak, czy jest to zjawisko pozytywne? Otwarte granice dla towarów i idei z kręgu kultury zachodniej doprowadziły przede wszystkim do amerykanizacji życia w wielu państwach świata.
Widzimy to nie tylko w postaci popularnych sieci restauracji McDonald’s, ale też np. w coraz częstszym regulowaniu czasu pracy na modłę amerykańską czy zachodnioeuropejską oraz w popularności celebrytów i filmów amerykańskich, co wpływa na nasze zachowania i ogląd świata. Jednocześnie trudno stwierdzić, że powstała jedna wspólna arena polityczna i gospodarcza.
Globalna wioska
Idea globalnej wioski znalazła liczne grono zwolenników, roztaczających wizję świata bez granic. W ich założeniach przewiało się ciągle stwierdzenie o ostatecznym triumfie zachodniej liberalnej demokracji. Amerykański filozof Francis Fukuyama po upadku ZSRR ogłosił koniec ideologicznej ewolucji ludzkości i zwycięstwo liberalizmu. Twierdził, że będzie to związane z powstaniem globalnej kultury, zwiększeniem wzrostu gospodarczego dzięki wykorzystaniu nowych technologii oraz z kapitalistycznymi stosunkami społecznymi.
Przewidywał, że swobodny oraz szybki przepływ pieniędzy i towarów odbędzie się z korzyścią dla ludzi na całym świecie. Kraje bogate zyskają tańsze towary importowane z biedniejszych państw, które z kolei będą mogły stworzyć więcej miejsc pracy. Miało to za sobą pociągnąć wiele innych pozytywnych zmian w krajach rozwijających się m.in. wprowadzenie lepszej edukacji, podniesienie kultury politycznej oraz liberalizację i demokratyzację tych państw. Trzeba przy tym pamiętać, że podobne poglądy miało wielu innych entuzjastów globalizacji.
Pojawiały się też głosy sprzeciwu. W 1988 r. Guy Debord wymienił wiele negatywnych cech globalizacji. Jego zdaniem globalna wioska nie różniła się wiele od tradycyjnej wsi. W obydwóch przypadkach częste zjawiska to konformizm, izolacja, wścibskość i nuda.
Globalizacja – czy przynosi same plusy?
Najczęstszym zarzutem wobec globalizacji było i jest to, że niszczy lokalne kultury i praktyki. Dziś może stwierdzić, że nie doszło do drastycznych zmian w lokalnych kulturach. Natomiast widoczne jest urozmaicenie wielu kultur elementami napływowymi. Ponadto globalizacja wiąże się też z wyzyskiem ludzi, zwłaszcza z ubogich krajów przez wielkie korporacje. Tracą na tym też obywatele bogatszych państw, w których powstaje mniejsza ilość miejsc pracy, gdyż pracownikom w takich krajach trzeba więcej płacić. Oczywiście tę analizę można wzbogacić o skutki globalizacji w innych dziedzinach życia. Globalizacja wpłynęła np. na naszą dietę.
Często spożywamy egzotyczne owoce i warzywa, które są sprowadzane z odległych zakątków świata. Stołujemy się w zagranicznych sieciach restauracji z niezdrowym i szybkim w przyrządzeniu jedzeniem, co jest jedną z przyczyn wzrostu otyłości ludności w wielu państwach.
Na podstawie Ben Dupré, ,,50 wielkich teorii, które powinieneś znać”, Warszawa 2011, s. 192-196
